- μεσολιθική περίοδος
- Προϊστορική εποχή που ακολούθησε την παλαιολιθική και προηγήθηκε της νεολιθικής (10η –7η π.Χ. χιλιετία). Στο διάστημα των χιλιετιών, μεταγενέστερες της εποχής των παγετώνων, που διήρκεσε η μ.π., οι κλιματολογικές και περιβαλλοντικές συνθήκες προσιδίαζαν με εκείνες της σημερινής γεωλογικής περιόδου (ολοκαίνου). Ο άνθρωπος ωστόσο βρισκόταν ακόμα σε ένα πολιτισμικό στάδιο, το οποίο δεν διέφερε ουσιαστικά από εκείνο της ανώτερης παλαιολιθικής. Οι οικονομικές δραστηριότητές του αφορούσαν το κυνήγι και τη συλλογή καρπών, ενώ, όταν εξαφανίστηκαν οι αγέλες των μεγάλων θηραμάτων (μαμούθ, τάρανδοι κλπ.) της εποχής των παγετώνων, οι άνθρωποι στράφηκαν προς λιγότερο αποδοτικές μορφές κυνηγιού, συλλαμβάνοντας με παγίδες μικρά ζώα, ακόμα και τρωκτικά. Πολλές παράκτιες φυλές αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στην αποκλειστική διαβίωση από θαλάσσια μαλάκια, ενώ άλλες επιδόθηκαν στη συλλογή εδώδιμων φυτών, προπάντων αγρωστοειδών, όπως προκύπτει από μερικά λίθινα όργανα, όμοια με δρεπάνια, που εντοπίστηκαν στα λείψανα κατοικημένων τοποθεσιών εκείνης της περιόδου. Τα συγκεκριμένα περιστατικά ανάγκασαν τις ανθρώπινες κοινότητες να εγκαταλείψουν κατά μεγάλο μέρος τη νομαδική ζωή, που συνεπαγόταν το κυνήγι μεγάλων αγελών και να αναπτύξουν ημιμόνιμες μορφές ζωής. Δημιουργήθηκαν έτσι οι προϋποθέσεις για την εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, ενώ σε αυτήν την επιλογή οφείλεται και η μακρόχρονη περίοδος στερήσεων και κρίσης, που ως τέτοια παρήγαγε φτωχές μορφές πολιτισμού· σημαντικότερη μορφή πολιτισμού τέτοιου είδους ήταν ο αζιλαίος. Όσον αφορά τις τοποθεσίες, στις οποίες εγκαταστάθηκαν οι άνθρωποι της μ.π., γίνεται αντιληπτό ότι, εφόσον ασχολούνταν με την αλιεία, διέμεναν σε παράκτιες, παραλίμνιες ή παραποτάμιες περιοχές. Η υπαίθρια διαμονή δικαιολογεί και την ανεπαρκή ποσότητα των ευρημάτων αυτής της περιόδου, σε σχέση με την εποχή των ανθρώπων των σπηλαίων. Ενδεικτικά παραδείγματα μεσολιθικών πολιτισμών αποτελούν οι σοβτεριένιος, ο βαλοργιανός, ο ταρντενουάσιος και ο μαγκλεμόσιος (βλ.λ.).
Λείψανα ενός διπλού τάφου της μεθολιθικής περιόδου, που βρέθηκαν μέσα σε ένα σπήλαιο της Λιγυρίας στην Ιταλία (Αρχαιολογικό Μουσείο, Γένοβα).
Dictionary of Greek. 2013.